uitgelegd
| Woord | Betekenis |
| 1 zon | De instraling van 1.000 W/m2 (duizend watt per vierkante meter) |
| 50 gradentest | Bepaal, voor jezelf, of je comfortabel woont als je de standaardtemperatuur van de cv-ketel afstelt op 50°C (Normaal ligt deze temperatuur tussen de 60 en 80 graden.) |
| Absorptiecoëfficiënt | Een maat voor de hoeveelheid licht die door een oppervlak nìet wordt teruggekaatst. |
| Absorber | Een zwarte plaat in een zonneboiler gemaakt van speciaal materiaal. Het zet, zeer efficiënt, zonlicht om in warmte. Vlak onder de absorber liggen buizen met water/vloeistof waaraan de absorber die warmte afgeeft. |
| Afzuigcapaciteit | De hoeveelheid lucht die binnen een bepaalde tijd kan worden afgezogen. |
| Air mass factor | De invloed van de afstand die zonlicht door de atmosfeer aflegt. In de winter, als de zon laag staat, volgt zonlicht een langere weg voordat het op het PV-paneel valt. De ‘kracht’ van de zon is daardoor in de winter minder sterk dan in de zomer. |
| Allergenen | Een allergeen is een bestanddeel van een stof die allergische reacties kan veroorzaken. Vandaar de naam: allergie, als je voor een bepaalde stof allergisch bent. |
| AMORF | Amorf betekent vormeloos. Een AMORF zonnepaneel wordt voornamelijk gemaakt door een dun laagje amorf silicium op een ondergrond op te dampen. Het wordt ook wel dunne film paneel genoemd. |
| Ampère | De eenheid van stroomsterkte. Het geeft aan hoeveel elektriciteit zich verplaatst, bijvoorbeeld door een kabel. |
| Analoge thermostaat | Thermostaat waarbij je handmatig de temperatuur instelt. Je kunt met de analoge variant niets programmeren. |
| Appendages | Kleine benodigdheden – denk aan kranen, regelaars en afsluiters – die dienen ter completering van een installatie of machine. Vooral met betrekking tot waterleiding- en gasnetten. |
| Antipendel | Voorkomen dat systemen steeds in- en uitschakelen. Bekend voorbeeld: een buffervat dat veelvuldig schakelen van de compressor voorkomt. |
| Balansventilatie | Gecombineerde aan- en afvoer van schone en vervuilde lucht. De ene ventilator voorziet de woning van schone lucht terwijl de andere de afvoer van vervuilde lucht naar buiten regelt. Omdat er evenveel lucht wordt aan- als afgevoerd, heet dit: balansventilatie. |
| Bakeliet | De geregistreerde merknaam voor fenolhars. Het wordt beschouwd als de allereerste volledig synthetische kunststof. |
| Basalt | Vulkanisch stollingsgesteente, gevormd door de stolling van lava. |
| Beeklooppomp | Vijverpomp die water naar een hoger gelegen punt voert, waarna het via een kunstmatig/zelf aangelegd beekje terug de vijver instroomt. |
| Beeldinterpolatie | Beeldinterpolatie heeft tot doel om de beeldkwaliteit van films of televisieprogramma’s te verbeteren. Heb je, bijvoorbeeld, een 4K-televisie en bekijk je een video/programma opgenomen in HD (1080p) dan zorgt beeldinterpolatie ervoor dat de video mooi wordt weergegeven op jouw 4K-scherm. |
| BENG | Bijna Energieneutraal Gebouw |
| Bioreactor | Een bioreactor is, eenvoudig gezegd, een vat waarin biologische processen plaatsvinden. |
| Biosauna | Lijkt op een Finse sauna, maar in plaats van zelf water gieten over warme stenen, bevat een biosauna een reservoir dat je vult met water en – eventueel – aanvult met essentiële oliën. De temperatuur ligt bij een biosauna lager, de luchtvochtigheidsgraad hoger. |
| Bitumen | Bitumen is het overblijfsel van het distillatieproces van aardolie. Het is een waterdicht en plastisch product dat goed hecht en daarom wordt gebruikt om daken waterdicht te maken. |
| Bluetooth | Een open standaard voor draadloze verbindingen tussen apparaten op korte afstand. NB: de naam bluetooth verwijst naar de Vikingenkoning Harald Blauwtand. |
| Boiler | Een warmwaterketel: een toestel om water op te warmen, op te slaan en warm te houden. Komt uit het Engels: to boil = koken. |
| BoL | Belasting op leidingwater (bol) is een heffing door de Rijksoverheid opgelegd. De overheid wil hiermee stimuleren dat bedrijven en huishoudens zuiniger omgaan met leidingwater. |
| Boost | Aanmoediging – of extra energie – die aanzet tot betere prestaties. |
| Btw | Belasting toegevoegde waarde. Een belasting, geheven bij de levering van een product of dienst. Het hoge tarief betaal je voor ‘luxe’ goederen/diensten, het lage tarief voor noodzakelijke benodigdheden zoals water. |
| Buffervat | Opslagvat van een verwarmingssysteem waarin warmte (energie) wordt opgeslagen in de vorm van warm water. |
| Bunsenbrander | Een brander met regelbare gasvlam om, onder andere, reageerbuizen, erlenmeyers en kolven te verwarmen of te steriliseren in een laboratorium. |
| Carbon footprint | Een Engelse term met betrekking tot de impact op het milieu door jouw persoonlijke uitstoot van koolstofdioxide (CO2) en andere broeikasgassen: de broeikasgasemissies. |
| Cartridge | Een ‘patroon’ die inkt (inktcartridge) bevat voor een inkjetprinter of toner (tonercartridge) voor een laserprinter. |
| Cassettedak | Een ander woord voor: systeemdak. Een dak dat uit één stuk bestaat met afgewerkte binnenplaat, isolatie, buitenplaat en panlatten |
| Centraal afzuigsysteem | Een mechanisch systeem dat de lucht uit keuken, toilet en badkamer afzuigt. |
| Centrale Verwarming | Een systeem dat bestaat uit een cv-ketel die water verwarmt dat er doorheen stroomt en pompt naar de, in de woning geplaatste, verwarmingseenheden (radiatoren). Hiermee worden de ruimtes in een pand verwarmd. |
| CIGS | Copper (koper)-indium-gallium-selenide. CIGS-zonnepanelen zijn zogenaamde dunne film zonnepanelen. Een dunne film zonnepaneel is te zien als één zonnecel. |
| Close-in boiler | Een kleine boiler direct onder de kraan. Hierdoor is warm water snel beschikbaar waardoor je waterverspilling voorkomt. |
| Coaxiaal | Cilindrisch (kokervormig) om elkaar, met een gemeenschappelijke as |
| Coaxiale buis | Buis in buis coaxiaal. Dit wil zeggen dat ze dezelfde hartlijn (axiaal) hebben: ze liggen precies in elkaars midden. |
| Collector | Zet direct en diffuus zonlicht om in warmte. |
| Condensatie/ Condenseert | De overgang van gas- of dampvorm naar vloeistof. Het is het tegenovergestelde van verdampen. |
| Condensor | Zet stoom of andere gasvormige stoffen om naar vloeistof. |
| Connected afzuigkap | Een in het aanrecht ingebouwd afzuigsysteem dat automatisch aangaat als je de kookplaat aanzet. De verlichting in de afzuigkap wordt automatisch geactiveerd. Sommige connected afzuigkappen kun je koppelen aan je smartphone. |
| Convectiewarmte | Verwarmde lucht. Als lucht langs een warmtebron stroomt, bijvoorbeeld de verwarming in een kamer, dan warmt de lucht op. De warme lucht verspreidt door de ruimte en koelt af, zakt naar beneden en kan opnieuw verwarmen. |
| Couverts | Het eetgerei (vork, lepel, mes, bord, glas, …) aan tafel voor één persoon. |
| CPC | Compound Parabolic Collector. Het is de reflector achter elke buis van een vacuümbuiscollector. Deze reflector zorgt ervoor dat het zonlicht bij verschillende zonnestanden wordt opgevangen. Het zorgt er ook voor dat de collector, op bewolkte dagen, warmte haalt uit diffuus zonlicht. |
| Cv | Afkorting van centrale verwarming, een systeem dat bestaat uit een cv-ketel die water verwarmt dat er doorheen stroomt en pompt naar de, in de woning geplaatste, verwarmingseenheden (radiatoren). Hiermee worden de ruimtes in een pand verwarmd. |
| Cycloontechnologie | Techniek waarbij de lucht circuleert, zoals een tornado, waarbij het vuil naar de kanten wordt ‘geduwd’ en de lucht schoon de opvangbak verlaat. |
| Datasheet | Een document dat de eigenschappen van elektronische componenten beschrijft. Het bevat voldoende informatie zodat een technicus het component kan toepassen. |
| dB | Decibel: maateenheid voor geluid, de schaal loopt van 0 tot 140 dB. Bij nul decibel hoor je geen geluid, 140 dB is oorverdovend hard! Boven de 80 dB kan gehoorschade ontstaan! |
| Diabaas | Een grofkorrelige variant van basalt (vulkanisch stollingsgesteente). |
| Diffuus | Egaal, gelijkmatig licht zonder harde schaduwen. Het is niet, of slechts moeilijk, te bepalen uit welke richting het licht komt. Licht verdeeld door mist is een vorm van diffuus licht. |
| Digitale thermostaat | Hiermee regel je heel precies de temperatuur in huis. Je kunt, onder andere, de temperatuur voor specifieke tijdstippen programmeren. |
| Dimensionering | Dit betreft, naast hoogte en omvang, ook de juiste verhouding tussen inhoud van een buffervat en de warmtevraag (hoeveelheid benodigd warm water). |
| Dimmer | Schakelaar waarmee je de ‘stroomtoevoer’ tot verlichting regelt. Hierdoor kun je licht dempen of juist feller laten schijnen. |
| Diode | Een elektronisch onderdeel dat elektrische stroom zeer goed in één richting doorlaat, maar nagenoeg niet de andere kant op. |
| Direct aangedreven | De motor drijft direct de machine aan. Bij indirecte aandrijving zit hier nog een onderdeeltje tussen. (Dit onderdeel wordt door de motor aangedreven en drijft vervolgens de machine aan. Een indirecte aandrijving kost meer moeite en dus energie.) |
| Dood water | Water dat geen zuurstof bevat. Voorbeeld hiervan is cv-water. Na het vullen, stoken en ontluchten van een cv-systeem bevat het water geen zuurstof meer. |
| Doorstroomapparaat | Een doorstroomapparaat heeft geen voorraadvat zoals, bijvoorbeeld, een elektrische boiler. Een doorstromerapparaat verwarmt heel snel koud water, denk aan een combi-ketel. |
| Doorstroomverwarmer | Een efficiënt apparaat voor het verwarmen van water door middel van elektriciteit. Het verwarmt water als het erdoor stroomt. |
| Downdraft afzuigkap | Een in het aanrecht ingebouwd afzuigsysteem. Met één druk op de knop komt de downdraft-afzuigkap uit het aanrechtblad omhoog. |
| Duitse hardheid | Er zijn verschillende schalen om de hardheid van (drink)water te duiden. Duitse hardheid is er één van en wordt gebruikt in Nederland. Een graad Duitse hardheid wordt gedefinieerd als 10 milligram calciumoxide per liter water. |
| Duurzaam | Geringe belasting voor het milieu. Als iets duurzaam is, heeft het weinig last van slijtage of bederf. |
| Elektrische parasitaire anode | De meeste moderne boilers hebben een metalen vat met daarin een emaille coating. Om deze te beschermen is er een anode geplaatst. Deze anode zorgt ervoor dat corrosie (roest) geen kans krijgt. Vanwege de beperkte levensduur– 2 tot 4 jaar – wordt hij ook: opofferanode genoemd. |
| Elektrode | Metalen plaat(je) of draad(je) om elektrische stroom te geleiden (door te geven). |
| Elektronenbuis | Een elektronenbuis is vacuüm (er zit geen lucht in). Een metalen plaatje in het midden van de elektronenbuis wordt warm als je er stroom op zet. Als het heel warm wordt, komen er kleine deeltjes vrij: elektronen. Andere onderdelen in de buis kunnen die elektronen precies ‘sturen’ zodat ze op de gewenste plek (puntje) op het beeldscherm uitkomen. Heel veel puntjes bij elkaar vormen het beeld dat je ziet. |
| Endoscoop | Een instrument waarmee je met behulp van een camera op flexibele buis in ruimtes kunt kijken. Wordt ook wel binneninkijker genoemd |
| Energieprestatie | Dit geeft aan hoeveel energie een gebouw jaarlijks verbruikt. Het verbruik hangt onder andere af van:bouwkwaliteitisolatieverwarmingssysteemgebruik van het pand |
| Energieprestatieadvies (EPA) | Een energielabel voor woningen dat eigenaren en huurders van bestaande woningen, maatwerkadvies geeft om energie te besparen. |
| Energieprestatiecoëfficiënt (EPC) | De EPC van een woning drukt de energetische prestatie van een woning uit. Oftewel: het geeft aan hoe energiezuinig een woning is. In 2021 is de EPC vervangen door de BENG (Bijna Energieneutraal Gebouw) |
| Energieprestatierapport | Het energielabel voor gebouwen. |
| Enzyme | Een eiwit dat, in je lichaam, meehelpt om processen te versnellen. Ze helpen, bijvoorbeeld, bij de spijsvertering om voedsel af te breken. In wasmiddelen helpen enzymen mee om vlekken ‘af te breken’. |
| EP-Online | De officiële landelijke database waarin energielabels en energieprestatie-indicatoren van gebouwen staan geregistreerd. Beheer: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). |
| EPA (Energieprestatieadvies) | Een energielabel voor woningen dat eigenaren en huurders van bestaande woningen, maatwerkadvies geeft om energie te besparen. |
| EPA-rapport | Rapport dat hoort bij het energielabel voor woningen. Het bestaat uit:Advies: bijvoorbeeld dat interessant HR++ glas (dubbel glas), een isolerende buitendeur, spouwmuurisolatie en/of een zonneboiler interessant is of de cv-ketel vervangen door een zuiniger type.Deel 2: technische gegevens over bijvoorbeeld isolatiemaatregelen die gebruikt kunnen worden bij een offerteaanvraag.Bijlage: samenvatting van het advies. |
| EPC (Energieprestatiecoëfficiënt ) | De EnergiePrestatiecoëfficiënt van een woning drukt de energetische prestatie van een woning uit. Oftewel: het geeft aan hoe energiezuinig een woning is. In 2021 is de EPC vervangen door de BENG (Bijna Energieneutraal Gebouw) |
| EPDB | Energy Performance of Buildings Directive: de Europese richtlijn voor de energieprestatie van gebouwen. |
| EPDM | Een makkelijk te verwerken synthethisch rubber dat lang meegaat en weinig onderhoud behoeft. |
| EPS | Expanded Polystyreen: een chemisch proces dat polystyreen omzet in een schuim met heel veel lucht tussen de schuimblaasjes. |
| Expansievat | Het expansievat vangt drukverschillen op die ontstaan als water, door verhitting, uitzet. Leidingen kunnen niet heel veel uitzetten en dan moet het warme water ergens heen. Het komt dan in het expansievat. |
| Fermentatie | Een proces waarbij bacteriën, schimmels of gisten producten veranderen. Hierdoor krijgt het product een andere geur, smaak en/of zuurgraad. Dit veranderingsproces noemen we ook wel fermenteren. Voorbeelden zijn: bier, yoghurt en zuurkool. |
| Flashtest | Een flashtest meet het vermogen van PV-panelen in een zonnesimulator. Hierbij gelden de standaard-testcondities:celtemperatuur: 25°Cluchtdruk: 1,5 atmosfeerzonnesterkte: 1 zon (instraling van 1.000 W/m2)inval van zonnestralen: loodrecht op de celHet resultaat: het vermogen van het paneel, uitgedrukt in Wattpiek (Wp). |
| Fosfor | Een scheikundig element. Het geeft licht in het donker en vliegt spontaan in brand. |
| Fluoriserend | Lichtgevend |
| Fluorescentiescherm | Een scherm bedekt met een laagje fluorescerend materiaal. Wanneer een elektron tegen dit scherm komt licht het even op. |
| Game console | Spelcomputer. Bekend zijn: Xbox, Playstation en de WII en Switch van Nintendo. |
| Gebruiksfrequentie | Geeft aan hoe vaak ‘iets’ wordt gebruikt. Bijvoorbeeld de mate waarin je een bepaald apparaat gebruikt. |
| Geëxtrudeerd | Het geven van een vorm aan verhit of onverhit materiaal, bijvoorbeeld plastic of metaal, waarbij het materiaal door een metalen mal wordt gedrukt. |
| Geïntegreerde vlamontsteking | Ontsteking ingebouwd in een gaskookplaat om, zonder lucifers of aparte aansteker, het gas aan te steken (met behulp van een vonk). |
| Geiser | Een natuurlijke geiser: een door aardwarmte verwarmde, natuurlijke heetwaterbron die op, min of meer, gezette tijden een mengsel van heet water en stoom de lucht in spuit.de keuken- of badgeiser is een doorstroomverwarmer: gasgestookte branders verwarmen water als het erdoor stroomt. |
| Gelijkstroom | Een elektrische stroom met constante stroomrichting. Vrijwel alle elektronica maakt gebruik van gelijkstroom. |
| Geothermie | Thermische energie (warmte) uit de aarde. Geothermie is afgeleid uit het Oudgrieks en betekent: aardwarmte. |
| Getter | Binnenbuis in een vacuümsysteem waarin een te verwarmen vloeistof zit. |
| Glycol | Bekend als antivries. Het zorgt er dan ook voor dat, bijvoorbeeld, een zonneboiler in de winter niet bevriest. De gebruikte variant van glycol in zonneboilers is niet giftig en milieuvriendelijk. |
| Granulaat | Vast materiaal in korrelvorm of in de vorm van korrelig poeder. |
| Grijs water | Grijs water (restwater) is licht verontreinigd huishoudelijk afvalwater van de douche, wastafel, gootsteen en (af)wasmachine. Zeep en vetresten zorgen voor de grijze kleur. |
| Groendak | Een groendak is een dak bedekt met planten. |
| Halogeen | Letterlijk vertaald, betekent halogeen: zoutmakend. Vaak verwijst het woord halogeen naar halogeengas zoals gebruikt in halogeenlampen. In die lampen verlengt het de levensduur van de gloeidraad en zorgt voor een betere kwaliteit licht. |
| Halogeenlamp | Een lamp gevuld met een speciaal gas onder hoge druk. Aan het gas is een kleine hoeveelheid halogeen (broom of jodium) toegevoegd. Dit halogeengas verlengt de levensduur van de lamp en verbetert de kwaliteit van het licht. |
| Hardware | Alle tastbare onderdelen waaruit een apparaat is opgebouwd. Denk bij een computer aan de computerkast, de ingebouwde processor, de muis, het toetsenbord. |
| Harpsysteem | Bij een harpsysteem lopen meerdere buizen van boven naar beneden over het oppervlak van de absorber. Daar komen ze samen in verzamelbuizen. |
| Harpvormig buizenstelsel | Bij een harpcollector lopen over het oppervlak van de absorber meerdere buizen van boven naar beneden waar ze samenkomen in verzamelbuizen. Uit berekeningen en veel onderzoek is vast komen te staan dat de ‘harp’ de meest optimale vorm voor het buizenstelsel is. |
| HDR | Staat voor High Dynamic Range. Veel gebruikt bij beeldschermen. HDR heeft een groter contrast en kleurbereik dan SDR (Standard Dynamic Range). Je ziet subtielere kleurverschillen en meer details. |
| Heatpipe | Een buis gevuld met een speciale vloeistof die door de warmte van de zon verdampt. De warme damp stijgt op naar de punt van de heatpipe. De punt steekt in de collector (buis) waarin water of glycol(oplossing) stroomt: de punt van de heatpipe verwarmt het water in de collector, de damp in de heatpipe koelt af, wordt weer vloeistof en zakt weer naar beneden in de heatpipe. Het hele proces herhaalt zich. |
| Heatpipe collector | In een heatpipe collector komen heatpipes samen die de warmte afgeven aan de vloeistof (glycol of water) die door de collector stroomt. |
| Heteluchtcollector | Heeft een voorkant van glas- of metaalplaat dat warm wordt door de zon. Achter die plaat zit een smalle spouw waardoorheen lucht stroomt via natuurlijke stroming of met behulp van een ventilator. De lucht gaat direct naar de te verwarmen ruimte of de collector is aangesloten op een luchtbehandelingsinstallatie.In het groot: een glasvliesgevel van een pand. Het glasvlies wordt verwarmd door de zon. Achter de gevel stroomt warme lucht naar boven. Bovenin wordt die warmte gebruikt voor de luchtbehandelingsinstallatie van het gebouw en/of de watervoorziening. |
| Helofytenfilter | Een zandfilter dat met behulp van bepaalde planten (‘helofyten’) water zuivert. |
| Hotfill | Een hotfill systeem bestaat uit een slangaansluitingen voor warm- en koudwater. De hotfill zorgt voor het mengen op de gewenste temperatuur dat het apparaat – vaatwasser of wasmachine – gebruikt. De temperatuur van het warme water is afhankelijk van de instelling op jouw warmwatervoorziening (combiketel, boiler, buffervat). Voor ‘kookwassen’ zal de wasmachine het toegevoerde water bijverwarmen. |
| Hybride laptop/tablet | Een twee-in-één laptop. Te gebruiken als laptop met beeldscherm en toetsenbord. Het beeldscherm is een touchscreen (aanraakscherm) dat kan worden afgenomen en dan dienst doet als tablet. |
| Hub | Zorgt ervoor dat apparaten, denk aan camera’s, slimme stopcontacten en verlichting, verbinding kunnen maken met het (thuis)netwerk. |
| Indirecte aandrijving | Tussen motor en machine aan zit nog een onderdeeltje tussen. De motor drijft dit onderdeel aan en het onderdeel drijft vervolgens de machine aan. Een indirecte aandrijving kost meer energie. (En bevat meer onderdelen die slijten en stuk kunnen.) |
| Inductiekookplaat | Een kookplaat die bestaat uit keramisch glas waaronder een koperen spiraal ligt. Onder invloed van elektriciteit genereert de spiraal een magnetisch veld wat zorgt voor opwarming van de pan. Om op een inductieplaat te koken, moet een pan dus magnetisch zijn! Eigenlijk maakt inductietechnologie van de pan zèlf de warmtebron. |
| Infiltratiekrat | Een cruciaal onderdeel voor het opvangen en afvoeren van hemelwater (regen, sneeuw, hagel). Deze kratten dienen als buffer, die hemelwater langzaam afvoert. |
| Instralingsfactor | Omdat de plek waar PV-panelen worden geplaatst afwijkt van de STC (standaardtestcondities), is voor elke locatie een instralingsfactor bepaald waarin de oriëntatie ten opzichte van de zon en de stralingsfactor zijn opgenomen. In Nederland is die instralingsfactor vastgesteld op: 0,85. |
| Keramische kookplaat | Een variant op elektrische kookplaten die makkelijker is schoon te maken vanwege de keramische plaat. Onder die plaat zitten verwarmingselementen die gaan gloeien als er elektriciteit doorheen gaat. Dit verwarmt de pannen die je op de kookplaat zet. |
| Kilopascal | Een eenheid van druk. Eén kilopascal is, ongeveer, de druk die 10 gram uitoefent op een oppervlak van 1 cm2. |
| Kilowattuur (kWh) | 1.000 watt per uur: de h is de afkorting van het Engelse hour wat uur betekent. Energie wordt afgerekend in kWh, oftewel per 1.000 watt. |
| Koelvloeistof | Koelvloeistof kan heel goed warmte (van de zon) opnemen maar is ook vorstbestendig. Als het ’s winters vriest, heeft koelvloeistof daar weinig last van! Het wordt daarom ook gebruikt in zonnecollectoren; juist omdat het goed warmte opneemt, maar ook om bevriezing te voorkomen. |
| KoudemiddelLET OP: nog een goede omschrijving van maken! | Een koude- of koelmiddel is een vloeistof die bij een relatief lage temperatuur en onder lage druk verdampt. De vloeistof verandert in een gas en neemt daarbij warmte op uit de omgeving. Gevolg: de omgevingslucht koelt af. Voer je het gas door een compressor die de druk opvoert, dan stijgt de temperatuur van het koudemiddel. Als het warme gas afkoelt, condenseert het en wordt weer vloeistof. Daarbij staat het koudemiddel de warmte af. Een koudemiddel kun je dus gebruiken om een ruimte koeler of warmer te maken.Ieder apparaat dat gebruik maakt van de cyclus van verdampen en condenseren heeft een koudemiddel nodig. Denk aan koelkasten, airco’s en warmtepompen. Een koudemiddel (of koelmiddel) is een vloeistof die bij een relatief lage temperatuur en onder lage druk verdampt. De vloeistof verandert in een gas en neemt daarbij warmte op uit de omgeving. De lucht in de omgeving van het koudemiddel koelt daardoor juist af. Voer je het gas vervolgens door een compressor en voer je daar de druk op? Dan stijgt de temperatuur van het koudemiddel. Wanneer dit hete gas afkoelt, condenseert dit en wordt het weer een vloeistof. Daarbij staat het koudemiddel de warmte af. Een koudemiddel kun je dus gebruiken om een ruimte koeler of warmer te maken.Ieder apparaat dat gebruik maakt van de cyclus van verdampen en condenseren heeft een koudemiddel nodig. Denk aan koelkasten, airco’s en warmtepompen. |
| Lcd | Staat voor liquid crystal display, het Engelse woord voor: vloeibaarkristalscherm. Kristallen tussen twee glasplaten laten verschillende kleuren licht door of blokkeren ze juist om het gewenste beeld te tonen. |
| Led | Staat voor: Light Emitting Diode of, in het Nederlands: lichtgevende diode. Door elektriciteit door de diode te leiden, wordt de energie omgezet in licht. |
| Leegloopvoorraadvat | Een vat waarin water uit een zonnecollector wordt opgevangen als deze buiten gebruik is of als het streng vriest. |
| Lumen | De hoeveelheid zichtbaar licht die een lichtbron in alle richtingen uitstraalt. |
| Microben | Microben of micro-organismen zijn bacteriën, schimmels en eencellige organismen. Het is een verzamelnaam voor alles wat leeft en onzichtbaar is. |
| Microgolven (magnetron) | Elektromagnetische straling: elektriciteit wordt in een magnetronbuis omgezet in microgolven. Deze golven worden opgenomen door vocht – in het eten – dat daardoor begint te trillen. Die trilling zorgt voor wrijving waardoor warmte ontstaat. |
| Modem | Modulator-Demodulator. Een modem vertaalt het binnenkomende signaal van je internetprovider naar informatie die jouw computer, televisie of mobiele apparaat ‘begrijpt’. |
| Monokristallijn | Een monokristallijn zonnepaneel bevat zonnecellen die gemaakt zijn uit één stuk silicium. |
| MPP | Maximum Power Point. Het punt waarop de verhouding tussen stroom en spanning van de zonnepanelen optimaal is en de zonnepanelen het meest efficiënt werken. |
| Nanotechnologie | Technologie op zeer kleine schaal. Eén nanometer is een miljoenste millimeter. |
| NTA | Nederlandse Technische Afspraak. Een methode voor de bepaling van de energieprestatie van gebouwen. |
| Nutriënten | Ander woord voor: voedingsstoffen. De chemische elementen waarvan bekend is dat ze essentieel zijn voor de groei van levende organismen. Hieronder vallen bijvoorbeeld: stikstof, zwavel, fosfor en koolstof. |
| NZ-label | Staat voor ‘naverwarming zonneboilers’. Het keurmerk geeft aan dat een cv-ketel of combiketel geschikt is voor het naverwarmen van water dat afkomstig is uit een zonneboiler systeem. |
| NZ-keur | Staat voor ‘naverwarming zonneboilers’. Het keurmerk geeft aan dat een cv-ketel of combiketel geschikt is voor het naverwarmen van water dat afkomstig is uit een zonneboiler systeem. |
| Oled | Organic light emitting diode of: organisch lichtgevende diode. De pixels (beeldpuntjes) van een oled-tv bestaan uit organische materialen die oplichten als er stroom doorheen gaat. |
| Omgevingsvergunning | De officiële toestemming van een overheidsinstantie om bepaalde activiteiten te verrichten in de fysieke leefomgeving (de omgeving waarin wij wonen, werken, reizen en recreëren). Denk aan het bouwen van huizen en bedrijfspanden. |
| Oppervlaktewater | Oppervlaktewater is het water dat je kunt zien, bijvoorbeeld in rivieren, sloten, kanalen, meren en de zee. |
| Organisch materiaal | Stoffen afkomstig van organismen, zowel planten als dieren. |
| Osmose | Vermenging van twee vloeistoffen door een poreuze wand |
| Osmosewater | Puur water. Ook bekend als: gedemineraliseerd water. Het is water dat vrij is van kalk, lood, zouten, ijzer, natrium, kalium, magnesium en organische vervuiling. Dit water laat geen strepen of vlekken achter. |
| Overdrukventiel | Voorkomt te hoge druk in een systeem. Als de druk een bepaalde grens bereikt gaat het ventiel open om de druk in het systeem te verlagen. |
| Pendelen | Het steeds in- en uitschakelen van een systeem (bijvoorbeeld een compressor) |
| Parabolisch | Een parabool is een boogvorm. <<afbeelding opnemen>> |
| PCM | Phase change material: een faseveranderend materiaal. Materialen die door faseverandering, bijvoorbeeld van vaste stof naar vloeibaar en omgekeerd, warmte opslaan of afgeven. |
| PCR-kunststof | Post-Consumer Recycled kunststof |
| Pelletkachel | ‘Houtrestenkachel’ gestookt met pellets: korrels gemaakt van houtresten die overblijven na bewerken van hout (zagen en schaven) |
| Pellets | Korrels gemaakt van houtresten, zaagsel en houtsnippers die overblijven na zagen en schaven. |
| Perilex | Aansluitpunt voor krachtstroomapparaten, bijvoorbeeld elektrische kookplaten en fornuizen. |
| Perovskiet | een mineraal dat voorkomt in bepaalde gesteentes. Het is vernoemd naar een Russische mineraloog: Lev Perovski. |
| PhotoVoltaic Termical | Een PVT-paneel is een combinatie waarbij warmte en stroom in hetzelfde paneel is verwerkt. Het is een slimme manier om gelijktijdig elektriciteit op te wekken en de warmte te gebruiken voor het verwarmen van water. |
| PLA | Polymelkzuur is een van de meest toegepaste bioplastics. Het is biologisch en gemaakt uit hernieuwbare grondstoffen, zoals rietsuiker of maiszetmeel. |
| Polyisocyanuraat | Ook wel PIR genoemd, is hard kunststofschuim dat hoofdzakelijk gebruikt wordt voor warmte-isolatie. |
| Polykristallijn | Een polykristallijn zonnepaneel bevat zonnecellen die gemaakt zijn uit meerdere siliciumkristallen. |
| Polystyreen | Polystyreen is een vloeibare, chemische grondstof, gemaakt van aardolie. Als je het in een glas giet, lijkt het op appelsap. |
| Precario | De belasting die een gemeente mag heffen voor het gebruik van gemeentegrond. Denk aan het terras van een café, maar ook voor, bijvoorbeeld, drinkwaterleidingen in gemeentegrond. |
| Prisma | Een prisma buigt licht van verschillende golflengten in verschillende richtingen af. Hierdoor ontstaat bij wit licht een splitsing in verschillende kleuren. |
| PV-panelen | Afgeleid van de Engelse omschrijving voor de omzetting van (zon)licht naar elektriciteit, Photo Voltaic (PV). |
| PVT-panelen | Afgeleid van de Engelse omschrijving voor de omzetting van (zon)licht naar elektriciteit en de opname van warmte: Photo Voltaic Thermical (PVT). |
| R-waarde | Duidt het warmte-isolerende vermogen van een materiaal aan (uitgedrukt in m2K/W). Hoe hoger het cijfer, des te groter de weerstand (Resistance) tegen de doorgifte van warmte. Oftewel: hoe hoger de R-waarde, des te beter het materiaal isoleert. |
| Recirculatiesysteem | De door de afzuigkap afgezogen lucht wordt niet afgevoerd naar buiten, maar gefilterd en weer de keuken in geblazen. |
| Rendement | Verhouding tussen investering en opbrengst. Oftewel: het verschil tussen wat je erin stopt (investering) en wat het oplevert (rendement). Bijvoorbeeld: een slecht geïsoleerd huis kost €200,- om te verwarmen. Na isolatie zijn de verwarmingskosten nog €125,-. Een rendement van €75,- (want dat bespaar je nu op stookkosten.). |
| Resol hardschuim | Isolatiemateriaal op basis van bakeliet (fenolhars, synthetische kunststof) gecombineerd met resolhars. |
| Resolutie | Het aantal pixels (beeldpuntjes) waaruit een beeldscherm (tv of computerscherm) is opgebouwd. Meer pixels geeft een scherper beeld. Resolutie per beeldscherm: Full HD: 1.920 x 1.080 4K (UHD): 2.160 x 3.840 8K (UHD): 4.320 x 7.680 |
| Router | Een router zorgt ervoor dat meerdere apparaten via wifi met elkaar kunnen communiceren. Daarnaast verdeelt het het internetsignaal over meerdere apparaten zodat jij op al je devices – tablet, smartphone, laptop, smart-tv enzovoort – toegang hebt tot internet. |
| Ruisreductie | Techniek om ongewenste geluiden (ruis) tijdens het afspelen van geluid te verminderen of te verwijderen. Doel: verbetering van de kwaliteit en helderheid van het geluid. |
| RPM | Raw Power in Motion, het is een cardiopiek–training: je verbrandt calorieën en verbetert je conditie. |
| Sanitair water | Sanitair betekent: de gezondheid betreffende. Sanitair water is dus water voor persoonlijk gebruik. Denk aan de douche, wasbak, gootsteen. In Nederland wordt sanitair water ook gebruikt voor het doorspoelen van het toilet. |
| SCOP | Seasonal Coefficient of Performance. Het geeft aan hoe efficiënt een een airco verwarmt. De SCOP is de totaal afgegeven warmte aan de woning over een heel jaar, gedeeld door de totaal verbruikte energie van het apparaat over dat jaar. |
| SDR | Staat voor Standard Dynamic Range en bepaalt de beeldkwaliteit van beeldschermen. Deze ligt lager dan bij HDR (High Dynamic Range) |
| Sedumdak | Een groendak bestaande uit vetplantjes, soms gecombineerd met mossen en kruiden. |
| SEER | Seasonal Eenergy Efficiency Ratio. Het geeft aan hoe efficiënt een een airco koelt (hoeveel energie kost het koelen). Een airco met hoge SEER-waarde is energiezuiniger. |
| Septic tank/septische put | De septische put zuivert afvalwater afkomstig van toiletten, douche en bad door bezinking. Door de zwaartekracht zinken zwaardere delen uit het afvalwater naar de bodem. Deze worden gedeeltelijk verteerd door bacteriën. Vloeistof stroomt door, voor verdere behandeling of lossing in de omgeving. Een septische tank moet af en toe worden geleegd door een ruimingsfirma. |
| Silicium | Ook bekend als silica of kiezelzuur, is afgeleid van het Latijnse woord silex, dat vuursteen betekent. Het is een mineraal dat veel in de natuur voorkomt. Het woord eindigt op ‘-ium’, omdat het op een metaal lijkt. Silicium is een metalloïde wat inhoudt dat het de eigenschappen van zowel metaal als geen metaal heeft. |
| Single Point of Failure | SPOF: de afhankelijkheid van één schakel die het hele systeem kan laten falen (de zwakste schakel). |
| Soundbar | Vrij vertaald: geluidbalk. Het is een balkvormige luidspreker bedoeld voor een betere geluidsweergave van, met name, platte televisies. Maar je kunt ze overal gebruiken, bijvoorbeeld, bij computers. |
| Sponning | De ruimte in het kozijn waarin het glas is geplaatst of waartegen een deur of raam sluit, het valt dan in de sponning. |
| Stand-bytijd | De periode waarin een apparaat aan staat maar niet actief wordt gebruikt. Het apparaat verbruikt dan nog steeds energie. |
| Stand-byverbruik | De hoeveelheid energie dat een apparaat per uur verbruikt in stand-bytijd. |
| Stooktest | Bepaal, voor jezelf, of je comfortabel woont als je de standaardtemperatuur van de cv-ketel afstelt op 50°C (Normaal ligt deze temperatuur tussen de 60 en 80 graden.) |
| Stopverf | De ‘ouderwetse’ stopverf is gemaakt van krijtpoeder en soja- of lijnolie. Je gebruikt het om gaten en scheuren in hout te ‘stoppen’ (dichtmaken). Vroeger werd het gebruikt bij ramen om glas in de sponning te bevestigen. |
| SSD | Solid State Drive: opslagmedium voor gegevens. Opvolger van de Hard Disk (HD), de Harde Schijf. Kenmerkend aan solid state drives is dat ze geen bewegende onderdelen gebruiken. HD’s hebben wel bewegende delen. |
| Stralingswarmte | Stralingswarmte warmt niet de lucht op, maar voorwerpen of personen in de buurt. Vergelijk het met de zon op een koude wintersdag. Het is koud maar de warmte van de zon voel je meteen |
| Tegelkachel | Afsluitbare, houtgestookte kachel waarbij het hout in korte tijd op hoge temperatuur wordt verbrand. De warmte wordt langzaam en voor langere tijd afgegeven aan de ruimte. Voordelen: volledige schone verbranding met hoog rendement. |
| Terugloopsysteem | Systeem waarbij de collectoren van een zonneboilersysteem leeglopen op het moment dat ze buiten gebruik zijn. Bijvoorbeeld om, bij lage temperaturen, bevriezing te voorkomen of, bij hoge temperaturen, oververhitting. |
| Terugloopvat | Hierin lopen zonnecollectoren leeg als ze buiten gebruik zijn. |
| Temperatuurcoëfficiënt | De invloed van de opwarming van de zonnepanelen op het rendement. Oftewel een weergave van de relatie tussen temperatuur en vermogen. |
| Thermodynamica | Warmteleer: de leer van warmte en arbeid. |
| Thermodynamisch paneel | Een TD-paneel is bedoeld om warmte op te vangen voor een thermodynamische warmtepomp. |
| Thermostaat | Apparaat – analoog of digitaal – om temperatuur te regelen. |
| TOJuli | TemperatuurOverschrijding juli. Een eis bij nieuwbouwwoningen om een te grote opwarming in de zomer te voorkomen. |
| Transformator | Zet (wissel)stroom van hoge spanning om in lagere spanning of omgekeerd. Bijvoorbeeld de 230V uit het stopcontact naar 12V of 24V voor, onder andere, verlichting. |
| Trias Energetica | De Trias Energetica is een driestappenstrategie om energiezuinige ontwerpen te maken. De drie stappen:Beperk het energieverbruik door verspilling tegen te gaan.Maak maximaal gebruik van energie uit duurzame bronnen.Maak zo efficiënt mogelijk gebruik van (fossiele) energiebronnen om in de resterende energiebehoefte te voorzien. |
| Ultraviolette straling | Licht dat voor het menselijk oog niet zichtbaar is maar wel gevolgen heeft. Teveel uv-straling is schadelijk voor de huid. Om je te beschermen maakt de huid extra pigment aan zodat uv-straling niet te ver doordringt: je huid kleurt donker. |
| UV-lamp | Een lamp die ultraviolet licht uitstraalt. Het geeft meestal een blauwe of een paarse gloed af. Met een UV-lamp verkleurt onder meer het pigment in je huid waardoor het donkerder wordt. |
| Vacuümbuiscollector | Een speciale zonnecollector bestaande uit meerdere vacuüm gezogen glasbuizen. Er zijn twee varianten:U-buis: elke buis bevat een U-vormige binnenbuis – vaak van koper – waar vloeistof doorheen stroomt. Het zonlicht verwarmt deze vloeistof. Warme vloeistof stijgt en geeft bovenin de collector de warmte af aan de collectorvloeistof.Heatpipes: een buis met een speciale vloeistof die door de zonnewarmte warm wordt en verdampt. De warme damp stijgt naar een verzamelbuis (collector) en verwarmt de vloeistof in deze collector. De speciale heatpipe-vloeistof koelt daardoor af en wordt weer vloeistof. Het zakt naar beneden in de pipe (buis) en het proces herhaalt zich. |
| Verdamper | … |
| … | |
| Vermogen | De hoeveelheid energie die nodig is om een apparaat te gebruiken. De eenheid van vermogen is kilowattuur (kWh). |
| Vewin | Vereniging van Waterbedrijven in Nederland: overkoepelende organisatie van alle waterleidingbedrijven. |
| Videokaart | De grafische kaart in een computer die ervoor zorgt dat je beeld ziet op het beeldscherm. |
| Vlakkeplaatcollector | Een zonnecollector die bestaat uit een zwarte plaat (de absorber), met daarachter leidingen waar water of een glycoloplossing door stroomt. De zon verwarmt de vloeistof in de leidingen. |
| Volumestroomklasse | Geeft aan hoeveel liter water een douchekop per minuut verbruikt. Van klasse A (zuinig) tot en met D (onzuinig) en de, later toegevoegde, klassen S (standaard) en Z (zuinigst). |
| W/mK | Watt per meter Kelvin. Watt is een eenheid van energie, meter de eenheid van afstand en Kelvin is de eenheid van een temperatuur (met als nulpunt het absolute nulpunt van -273°C). W/mK geeft aan hoeveel watt energie er door een vlak van 1 m2 gaat met een dikte van 1 meter en per graad Kelvin temperatuurverschil tussen beide vlakken. |
| Wafer | Een wafer is een dunne ronde plak halfgeleidermateriaal, zoals silicium |
| Warmtecollector | … |
| Warmtenet | Een verwarmingssysteem dat gebouwen, via een ondergronds netwerk van warmwaterleidingen, verwarmd. In veel gevallen maakt warmtedistributie gebruik van aftapwarmte van elektriciteitscentrales, geothermie, aquathermie, de warmte van afvalverbrandingsinstallaties en de restwarmte van datacenters. |
| Warmtepomptechniek | Techniek die de energie, in de vorm van restwarmte, niet aan de omgeving afgeeft, maar blijft gebruiken voor het droogproces. |
| Warmteterugwinning (wtw) | Bij warmteterugwinning (wtw) wordt de warmte van, bijvoorbeeld, afgevoerde lucht of wegstromend water, overgedragen aan koude lucht of koud water. De aangevoerde lucht of water warmt daardoor (deels) op. Je hebt dan minder of geen energie nodig om de aanvoer op de gewenste temperatuur te krijgen. |
| Warmwatertoestel | Een voorziening voor verwarmen van tapwater of verwarmingswater. Denk aan: geiser, boiler, kokendwaterkraan, cv-ketel enzovoort. |
| Warmtewisselaar | Een warmtewisselaar brengt warmte over van bijvoorbeeld een vloeistof of gas, naar een ander medium zoals water. Denk aan een waterkoker: elektriciteit verwarmt een spiraal in de waterkoker, de spiraal wisselt deze warmte uit met het water. (Vaak is die spiraal verwerkt in de vlakke bodem van de waterkoker.) |
| Watt | Natuurkundige meeteenheid waarmee het vermogen of wattage wordt aangegeven. Het aantal watt geeft aan hoeveel vermogen er nodig is om een apparaat te laten werken. Het is een natuurkundige eenheid voor arbeid (verbruikte energie per tijd) vernoemd naar James Watt |
| Wh | Watt per uur: de h is de afkorting van het Engelse hour wat uur betekent. Voorbeeld: een ledlamp van 5W verbruikt vijf watt per uur. Als bij apparaten een verbruik in wattage is opgenomen, bijvoorbeeld een stofzuiger van 500 watt, betekent dit: het apparaat (de stofzuiger) verbruikt 500 watt per uur. (De ‘h’ staat er gewoonlijk niet achter.) |
| WiFi | De verzamelnaam voor draadloze netwerken. Het wordt ook geschreven als Wi-Fi of Wifi. Het is de afkorting voor ‘Wireless Fidelity’ en bedacht met een knipoog naar de audioterm HiFi (High Fidelity = hoge betrouwbaarheid). |
| Wisselstroom | Elektriciteit (elektrische energie) met een periodiek wisselende stroomrichting. De stroom die via het elektriciteitsnet wordt geleverd aan huishoudens en industrie. |
| Witgoed | Hieronder vallen keukenapparaten en wasmachines. Denk aan: koelkasten, vriezers, vaatwassers, wasmachines, was-droogcombinaties. Deze apparaten werden vroeger alleen in de kleur wit gemaakt. Vandaar de naam: witgoed. |
| Wolfraam | Wolfraam is een zeer hard, taai, grijs-wit metaal dat heel goed bestand is tegen hitte. Het wordt dan ook gebruikt voor gloeidraden in lampen. |
| WTW | Bij warmteterugwinning (wtw) wordt de warmte van, bijvoorbeeld, afgevoerde lucht of wegstromend water, overgedragen aan koude lucht of koud water. De aangevoerde lucht of water warmt daardoor (deels) op. Je hebt dan minder of geen energie nodig om de aanvoer op de gewenste temperatuur te krijgen. |
| λ-waarde | Spreek uit als: lambda-waarde. Het is de warmtegeleidingscoëfficiënt die aangeeft hoe goed materiaal warmte geleid.λ-waarde wordt uitgedrukt in W/mk: watt per meter Kelvin. |
| Zonnecollector | Zet direct en diffuus zonlicht om in warmte. |
| Zonthermisch | Een zonthermisch systeem maakt geen gebruik van direct zonlicht, maar van de zonnewarmte. Een dergelijk systeem kan geïntegreerd zijn in een plat dak waarbij het gebruikmaakt van de warmte van de dakbedekking. |
| Zwart water | Rioolwater: spoelwater uit de wc, verontreinigd met ontlasting. Het is afvalwater dat via de leidingen in huis naar het riool, een buis onder de straat, gaat. |